Pomniki i tablice Cmentarza Centralnego w Szczecinie

...."Powstał na miejscu starszego, poniemieckiego pomnika ustawionego w latach dwudziestych XX wieku. żołnierzom poległym w pierwszej wojnie światowej. W latach osiemdziesiątych ubiegłego stulecia betonowy cippus zaopatrzony został w prowizoryczną tablicę z napisem, pod którą składano kwiaty i wieńce tym, którzy znaleźli śmierć na morzach i oceanach świata. Inicjatorem i pomysłodawcą budowy monumentu był kapitan żeglugi wielkiej Adam Huza, któremu sekundował Kapitan Waldemar Łącki. Realizacja pomysłu stała się możliwa dzięki wsparciu szczecińskiego Klubu Kapitanów Żeglugi Wielkiej. Na jego apel o zbiórkę pieniędzy odpowiedziały załogi statków, rodziny marynarzy, szkoły, zakłady pracy oraz mieszkańcy Wybrzeża i innych dzielnic Polski, a w szczególności miast patronujących różnym statkom. Idea pomnika ma w sobie coś wzruszającego. Zrodzona z poczucia obowiązku tych, którzy z morza powrócili, wobec tych, którym nie było to dane, wychodziła naprzeciw pragnieniom i tęsknotom marynarskich rodzin, pozbawionych dotąd nawet grobów swoich bliskich. Pomnik pomyślany został bowiem jako wspólna mogiła tych, których szczątki spoczęły na dnie morskim.

Zaprojektowany przez krakowskich artystów plastyków, Małgorzatę Schubert-Radnicką i Macieja Radnickiego, zrealizowany został przy udziale m.in. stoczni szczecińskich i wojska. Podniosła uroczystość odsłonięcia i poświęcenia pomnika odbyła się w niedzielne popołudnie 15 października 1989r.  Rozpoczął ją Chór Akademicki Politechniki Szczecińskiej pieśnią "Gaude Mater Polonia". Następnie rozległy się cztery "szklanki", wybite na okrętowym dzwonie. Recytowali aktorzy - Danuta Chudzianka i Andrzej Oryl,śpiewał chór. (...) Niezwykła kompozycja rzeźbiarska przedstawia pokład statku zalewany przez wzburzone fale, z których wyłania się obrośnięty muszlami i glonami maszt w kształcie krzyża, wykonany z brązu. Za pomnikiem wytyczono, zgodnie z kształtem placu, półkoliste obejście oddzielone betonowym murkiem. Na nim osadzono 158 płyt z czerwonego piaskowca do których przytwierdzono mosiężne tabliczki , poświęcone poszczególnym statkom - okrętom zatopionym podczas wojny, jednostkom, które spoczęły na morskim dnie przez wszystkie powojenne lata.

Na tabliczkach są nazwiska tych, którzy odeszli na wieczną wachtę ....... Lista jest długa, coraz dłuższa, w końcu 2004 r. objęła 241 nazwisk. (...) Od lat pod pomnikiem odbywają się inauguracje roku akademickiego Akademii Morskiej, rozpoczynają się doroczne Dni Morza. W dzień Wszystkich Świętych studenci Akademii Morskiej zaciągają tu warty honorowe, a w okolicznych alejkach prowadzą kwestę na utrzymanie pomnika. Zbiórkę tę corocznie organizuje Komitet Opieki nad Pomnikiem "Tym którzy nie powrócili z morza..."

 Maciej Słomiński "Cmentarz Centralny w Szczecinie " , Szczecin 2005, str.142-144.