Drzewka Pamięci na Cmentarzu Centralnym w Szczecinie

Jęczkowiak Józef Gabriel

Józef Gabriel Jęczkowiak (1898–1966)

uczestnik walk o odzyskanie przez Polskę niepodległości

Urodził się 31.01.1898 roku w Poznaniu, w rodzinie rzemieślniczej o tradycjach patriotycznych. W 1913 r. wstąpił do skautingu, gdzie działał do 1916 r., gdy jako poddany Prus został powołany do armii niemieckiej. Wysłany na front francuski, zdezerterował i wrócił do Poznania, z a co zaocznie został skazany na karę śmierci. W rodzinnym mieście włączył się do działalności niepodległościowej w Tajnej Organizacji Wojskowej Zaboru pruskiego (potem Polskiej Organizacji Wojskowej). Został łącznikiem pruskiej POW z Warszawą, jednocześnie prowadząc pracę dywersyjną w oddziałach pruskich stacjonujących w Warszawie. Po powrocie do Poznania uczestniczył w pracach związanych z przygotowaniem Powstania Wielkopolskiego i brał w nim udział. Pełnił służbę zastępcy dowódcy tworzącej się 1. Kompanii 1. Pułku Strzelców Wielkopolskich, z którą w marcu 1919 r. wyruszył na odsiecz Lwowa. Ranny pod Gródkiem Jagiellońskim, po rekonwalescencji został przeniesiony do żandarmerii. Mianowany podporucznikiem żandarmerii przez komendanta Józefa Piłsudzkiego w czasie jego bytności w Poznaniu 26 października 1919 r. Służył w żandarmerii (Poznań, Grodno) do 1927 r., gdy na własna prośbę przeszedł do rezerwy.

W tym samym roku zamieszkał w Gdyni, gdzie wybudował kamienicę. Do wybuchu II wojny światowej zajmował się administrowaniem nieruchomości i działał w zarządzie Stowarzyszenia Właścicieli Nieruchomości. W 1930 został współzałożycielem  Powszechnej Spółdzielni Spożywców, a w 1935 r. został powołany do Rady Miejskiej  Gdyni.

Zmobilizowany w sierpniu 1939 r. został szefem żandarmerii grupy operacyjnej w Armii Pomorze. Ranny pod Warszawą, dostał się do niemieckiej niewoli. Do końca wojny przebywał  w oflagu  VII-A w Murnau w Bawarii.

W 1946 r. wrócił do Gdyni i znalazł zatrudnienie w gdańskim oddziale  Biura Kontroli przy Prezydium Krajowej Rady Narodowej (potem Najwyższej Izby Kontroli). Od 1950 r. był inspektorem w Baltonie, a po zwolnieniu pracował w Miejskim Handlu Detalicznym.  Inwigilowany przez Urząd Bezpieczeństwa w związku ze swoja działalnością przedwojenną (przynależność do POW, służba w żandarmerii), wobec coraz trudniejszej sytuacji wyjechał z Gdyni. Pracował najpierw w miejscowości Budy Stare k. Sochaczewa, a po „odwilży” w 1956 r. osiadł w Szczecinie. W 1957 r. został kierownikiem delegatury portowej PP Baltona i w tej firmie pracował do przejścia na emeryturę.

Odznaczony Krzyżem Niepodległości, Krzyżem Walecznych, Złotym Krzyżem Zasługi, Medalem za Wojnę 1918/1921, Medalem 10-lecia (1918–1928), Wielkopolskim Krzyżem Powstańczym, Złotym Gryfem Pomorskim.

Zmarł w Szczecinie 21.01.1966 roku. Został Pochowany na Cmentarzu Witomińskim w Gdyni. 

W Archiwum Państwowym w Szczecinie przechowywane są wspomnienia Józefa Gabriela Jęczkowiaka. W 2015 r. zostały one wydane drukiem  w serii Naczelnej Dyrekcji Archiwów Państwowych „Wielka Wojna – codzienność niecodzienności” pt. Był czyn i chwała… Józef Gabriel Jęczkowiak. Wspomnienia harcerza 1913–1919, oprac. Maria Frankel, Paweł Gut, Warszawa 2015.