Drzewka Pamięci na Cmentarzu Centralnym w Szczecinie
Tuhan-Taurogiński Bolesław
Tuhan-Taurogiński Bolesław (1904-1974) archiwista, pierwszy syrektor Archiwum Państwowego w Szczecinie
Urodził się 1.05.1904roku w Radziwiłłmontach koło Nieświeża. Uczęszczał do Gimnazjum im. Władysława Syrokomli w Nieświeżu. W 1919 r. wziął udział w I powstaniu śląskim. W latach 1926–1929 studiował historię na Wydziale Humanistycznym Uniwersytetu Stefana Batorego w Wilnie. Jego specjalnością stała się archiwistyka. W 1929 r. podjął pracę w Archiwum Radziwiłłów w Warszawie, wiążąc swoje losy z tą instytucją, uważaną dziś za najcenniejszy zespół archiwalny prywatnej proweniencji z terenów Europy Środkowo-Wschodniej,do końca okupacji. Od 1939 r. był kierownikiem wspomnianego archiwum. W ciągu swej pracy do wybuchu II wojny światowej sporządził inwentarze kilku działów. Położył wielkie zasługi dla ratowania Archiwum Radziwiłłów przed zagrabianiem przez okupantów i uchronieniem go przez zniszczeniem zarówno w czasie okupacji, jak i podczas Powstania Warszawskiego. Jest autorem prac związanych z rodem Radziwiłłów (Z dziejów Nieświeża, 1937, Z dziejów Archiwum Radziwiłłów oraz wartość zbiorów dla nauki polskiej, rkps 1969).
Po zakończeniu II wojny światowej przyjechał do Szczecina, gdzie 1 sierpnia 1945 r. objął kierownictwo tamtejszego Archiwum Państwowego. Wciągu pięciu lat pracy w Szczecinie podjął trudne działania mające na celu odszukanie i zgromadzenie rozproszonego podczas wojny zasobu przedwojennego niemieckiego Staatsarchiv Stettin, a następnie jego uporządkowania, opracowania i udostępnienia badaczom.Opracował „Spis zespołów Archiwum Szczecińskiego według stanu z 1945 r.” oraz przygotował kilka publikacji dotyczących zasobu szczecińskiego archiwum. W marcu 1950 r. przekazał kierownictwo archiwum Tadeuszowi Kupczyńskiemu. Był członkiem założycielem i przewodniczącym szczecińskiego koła Związku Bibliotekarzy i Archiwistów Polskich, które działało od września 1946 r. Zapalony myśliwy, w czasach szczecińskich był też prezesem Wojewódzkiego Związku Łowieckiego.
Po opuszczeniu Szczecina pracował w Archiwum Głównym Akt Dawnych w Warszawie w oddziale akt podworskich oraz organizował dział kartograficzny tegoż archiwum. W 1952r. odszedł ze służby archiwalnej i przeniósł się do Biblioteki Szkoły Głównej Gospodarstwa Wiejskiego w Warszawie.
Odznaczony odznaką Powstańców Śląskich (1920), medalem „Gryfa Pomorskiego” za zasługi dla województwa szczecińskiego (1947) i medalem „Zasługi Łowieckiej”. Imię B. Tuhan Taurogińskiego nosi jedna z sal Archiwum Państwowego w Szczecinie.
Zmarł 5.07.1974 roku w Warszawie.
– To była jego pasja, był urodzonym archiwistą – wspominała swego ojca Halina Taurogińska, która razem z nim rozpoczynała pracę w Szczecinie. – Proszę pamiętać, że to były trudne czasy. Jeden wielki chaos, ciągły strach, że nam coś na głowę spadnie. Po zdobyciu Szczecina ciągle słychać było strzelaninę, wybuchały pożary. W takich warunkach rozpoczynaliśmy trud gromadzenia rozproszonych w czasie wojny zasobów archiwum.
