Drzewka Pamięci na Cmentarzu Centralnym w Szczecinie

Kołacz Jerzy

Jerzy Kołacz (1938−2009)
artysta malarz, grafik, ilustrator

Urodził się 16.10.1938 roku w Czeladzi na Śląsku. Po wojnie wraz z rodziną przeniósł się do Szczecina. Studiował w gdańskiej Wyższej Szkole Sztuk Plastycznych i warszawskiej Akademii Sztuk Pięknych, którą ukończył w 1962 roku dyplomem w pracowni plakatu Wojciecha Tomaszewskiego i w pracowni malarstwa Wojciecha Fangora. Po studiach brał żywy udział w życiu szczecińskiego środowiska plastycznego: współtworzył miejscowy oddział Związku Artystów Plastyków, działał przy organizacji Festiwalu Malarstwa Współczesnego, pracował jako redaktor graficzny w Wydawnictwie Artystyczno-Graficznym (1962−1974), projektował plakaty, a przede wszystkim malował i wystawiał swoje prace zarówno w Polsce (Szczecin, Gdańsk, Warszawa, Zielona Góra), jak i zagranicą (Szwecja, Dania, Holandia, Republika Federalna Niemiec, Węgry). W 1978 roku wyemigrował do Szwecji, a następnie do Kanady. W Toronto, gdzie spędził trzydzieści lat życia, działał zarówno jako ilustrator, publikujący w czasopismach całego świata, jak i jako malarz. (wystawy indywidualne: Polish Institute of Art., Nowy York 1982; Gallery Exhibit, Berlin Zachodni 1990; Gallery 7, Bombaj 1996; Artbank Gallery, Londyn 2005; wielokrotnie w Szwecji 1967, 1969, 1975, 1976, 1978, 1980, 1986, 1990) i Kanadzie (1980, 1984, 1986, 1987, 1988, 1991, 1992, 1998. 2000, 2004, 2007). Po 1989 roku kilkakrotnie odwiedzał Polskę, w tym Szczecin (wystawa ”Filtry pamięci”, 2008, Ośrodek Kultury i Sztuki we Wrocławiu, Zamek Książąt Pomorskich w Szczecinie).
Od początku twórczość plastyczna J. Kołacza rozwijała się dwutorowo. W malarstwie zmierzał do abstrakcji, z czasem zupełnie pozbawionej aluzji figuratywnych, aluzyjnej, bogatej fakturalnie i niezwykle wyrafinowanej kolorystycznie. W plakacie, a potem ilustracji operujący malarsko ujętą figurą, ironiczny, niekiedy dosadny, zawsze dowcipny.

Jego prace nagradzane były na VI i VII Festiwalu Malarstwa Współczesnego w Szczecinie (1972,1974), otrzymał też szereg nagród kanadyjskich, w tym złote medale Toronto Art. Directors' Club i Communication Arts Award. W uznaniu całokształtu swojej działalności twórczej został wybrany członkiem Królewskiej Kanadyjskiej Akademii Sztuki.

Zmarł w Meksyku 22.03.2009 roku, pochowany jest w Toronto.

”W malarstwie Jerzego Kołacza nie ma chłodnej kalkulacji, przeintelektualizowanych wrażeń (nawet mimowolnie przeżywanych),” − pisał Andrzej Saj, kurator jego ostatniej polskiej wystawy w 2008 roku − „ale też nie jest to sztuka euforycznie ekspresyjna. Ta równowaga, która osiągnął w swej twórczości, jest tyleż zasługą świadomego wybierania i dobierania tematów (sprowokowanych aktualnymi doświadczeniami), co mimowolnego zdania się na pracę pamięci; na te inspiracje <wewnętrznego oka>, którym widzi się dalej, głębiej, dostrzega się to, co zwykle niepostrzegalne.” Zaś jego prace ilustratorskie tak oceniał przyjaciel i fotograf Bill Grigsby: „W końcu lat siedemdziesiątych Toronto kipiało entuzjazmem i możliwościami. Jerzy po prostu wkroczył w sam środek, a czyniąc to stał się kimś, kto wyznaczał kierunki sztuki ilustracji w Kanadzie. Dla dyrektorów artystycznych, autorów tekstów, projektantów […] Jerzy był autorem, na którego można było liczyć oczekując ilustracji z pomysłem. Był outsiderem, który opowiadał się za innym sposobem tworzenia. Bronił poglądu, że ilustracja wymaga koncepcji. Bronił także idei, że ilustracja stanowi działo sztuki i jako takie musi w pewnym stopniu przekraczać granice konwencji.”