Drzewka Pamięci na Cmentarzu Centralnym w Szczecinie

Babiński Leon

prof. Leon Babiński (1891−1973)

prawnik, pierwszy rektor Akademii Handlowej w Szczecinie, współtwórca i pierwszy prezes Szczecińskiego Towarzystwa Naukowego

Urodził się 13.01.1891 r. w Warszawie (wówczas znajdującej się pod zaborem rosyjskim), gdzie uczęszczał do szkół i w 1909 r. zdał maturę. W latach 1905−1907 brał udział w strajkach szkolnych. Studia prawnicze odbywał na paryskiej Sorbonie, a ukończył w Moskwie na Uniwersytecie M.W. Łomonosowa, otrzymując w 1913 r. tytuł kandydata nauk.

Pracę zawodową rozpoczął w 1917 r. jako sekretarz Sądu Najwyższego w rodzinnej Warszawie. Po dwóch latach przeszedł do służby dyplomatycznej jako radca traktatowy w Ministerstwie Spraw Zagranicznych i pozostał w niej przez cały okres istnienia II Rzeczpospolitej. Jednocześnie współpracował z kilkoma warszawskimi uczelniami. Od 1919 r. do wybuchu wojny wykładał w Szkole Nauk Politycznych, a w latach 1921−1939 w Szkole Głównej Handlowej, gdzie w 1938 r. uzyskał stanowisko profesora tytularnego. Nadto współpracował z Wolną Wszechnicą Polską, Uniwersytetem Warszawskim i brał udział w pracach Polskiego Instytutu Spraw Międzynarodowych. Aktywność naukowa prof. L. Babińskiego w okresie dwudziestolecia międzywojennego koncentrowała się wokół problematyki międzynarodowego prawa prywatnego, a następnie, w powiązaniu z jego służbą dyplomatyczną, na kwestiach prawa morskiego i lotniczego.

„Był uznanym specjalistą i autorytetem w zakresie prawa morskiego i lotniczego − wspominał prof. Władysław Górski − jego podpisy składane w imieniu Rzeczpospolitej widnieją na wielu międzynarodowych dokumentach.” Był, między innymi, ekspertem Rzeczpospolitej Polskiej w pracach Międzynarodowej Komisji Żeglugi Powietrznej.

Po zakończeniu II wojny światowej, w latach 1945−1947, brał udział w pracach Polskiej Misji Rewindykacyjnej i Polskiej Misji Wojskowej w Berlinie. Jednocześnie, osiadłszy wówczas pod Poznaniem, związał się z poznańską Akademią Handlową. Od jesieni 1946 r. pracował w filii tej uczelni powstałej w Szczecinie, gdzie w następnym roku przeniósł się na stale, wiążąc się z tym miastem na resztę swego życia. W roku akademickim 1947/1948 pełnił rolę zastępcy rektora szczecińskiej filii, a po jej przekształceniu w samodzielna uczelnię, został jej pierwszym rektorem (lata 1948−1951). Ze szczecińską uczelnią, która za czasów Profesora dwukrotnie zmieniła swój status i nazwę (od 1951 istniała jako Wyższa Szkoła Ekonomiczna, od 1955 jako Wydział Inżynieryjno–Ekonomiczny Transportu Politechniki Szczecińskiej, obecnie jest to Wydział Nauk Ekonomicznych i Zarządzania Uniwersytetu Szczecińskiego) związany był do końca swoich dni, prowadząc wykłady i seminaria, z energią i wielką życzliwością uczestnicząc w życiu akademickiej społeczności. Na uczelni w portowym Szczecinie, od inauguracyjnego wykładu Akademii Handlowej „O wolności mórz i oceanów” rozwijał swe pasje naukowe dotyczące prawa morskiego, a w ostatnim okresie działalności, w związku z gwałtownym rozwojem kosmonautyki − prawa kosmicznego. W sumie Jego dorobek naukowy obejmuje ponad 250 pozycji. Był członkiem wielu gremiów naukowych, w tym Międzynarodowego Stowarzyszenia Prawników z siedzibą w Paryżu i Genewie oraz Instytutu Prawa Międzynarodowego w Gandawie. Był też niestrudzonym orędownikiem konsolidacji i rozwoju szczecińskiego środowiska humanistycznego, czego wyrazem były działania prowadzące do powstania Szczecińskiego Towarzystwa Naukowego (którego został pierwszym prezesem − lata 1956−1970) i na rzecz utworzenia w Szczecinie uniwersytetu.

W uznaniu wybitnych zasług prof. L. Babińskiego dla szczecińskiego środowiska naukowego w 1971 r. Politechnika Szczecińska nadała Mu, po raz pierwszy w swej historii, tytuł doktor honoris causa. Imię Profesora otrzymała też aula w gmachu dzisiejszego Wydziału Nauk Ekonomicznych i Zarządzania Uniwersytetu Szczecińskiego przy ul. Mickiewicza 64, dawnej siedzibie Akademii Handlowej oraz ulica na osiedlu przy zachodnim krańcu miasta. Odznaczony Krzyżem Polonia Restituta IV Klasy (1926), Złotym Krzyżem Zasługi (1938 i 1956), Krzyżem Oficerskim Orderu Odrodzenia Polsce, Medalem X-lecia PRL, Złotą Odznaką Gryfa Pomorskiego, Odznaką Zasłużonego Pracownika Morza; kawaler francuskiej Legii Honorowej.

Zmarł 11.01.1973 r. w Szczecinie. Spoczywa na cmentarzu w Warszawie (Cmentarz Powązkowski).

Prof. L. Babińskiemu przyszło spędzić życie w dwóch Polskach, II Rzeczpospolitej i Polskiej Republice Ludowej. Obu bez wahania oddał swe siły i umiejętności. Niezwykłość tego losu tak charakteryzuje w pamiątkowym tomie Szczecińskiego Towarzystwa Naukowego wspomniany już prof. W. Górski: „[…] urodził się jeszcze u schyłku ubiegłego stulecia jako poddany cara Wszechrosji. Dane mu było przetrwać dwie wojny światowe. Podjął gigantyczny wysiłek w zakresie organizacji państwowości polskiej a także nauki w okresie międzywojennego dwudziestolecia. Zakończył zaś swoją jakże bujną drogę życiową w Szczecinie, by stać się tutaj symbolem nauki polskiej na najbardziej wysuniętych na zachód rubieżach kraju.”